Hệ điều hành CentOS được đánh giá cao trong cộng đồng IT vì cung cấp một môi trường lập trình tốt trên nhiều loại máy chủ và môi trường desktop như GUI, KDE và GNOME. Trong bài viết này, InterData sẽ cùng bạn khám phá CentOS, bao gồm lịch sử phát triển, đối tượng sử dụng phù hợp, ưu điểm và các lệnh cơ bản cần biết.
Ngoài ra, chúng tôi cũng sẽ giới thiệu các phiên bản phổ biến, cung cấp hướng dẫn chi tiết cài đặt và so sánh hệ điều hành CentOS với Ubuntu.
Hệ điều hành CentOS là gì?
Hệ điều hành CentOS (Community Enterprise Operating System) là một trong những bản phân phối của hệ điều hành Linux, được xây dựng dựa trên nền tảng nổi tiếng Red Hat Enterprise Linux (RHEL). Hệ điều hành CentOS là hệ điều hành mã nguồn mở miễn phí, được phát triển và hỗ trợ bởi cộng đồng các nhà phát triển và người dùng, mang đến giải pháp linh hoạt và tiết kiệm chi phí cho các môi trường máy chủ và đám mây.
Từ năm 2021 đến năm 2024, CentOS Linux sẽ dần ngừng cập nhật và phát hành các phiên bản mới. Việc hỗ trợ cho CentOS Linux 8 đã kết thúc vào tháng 7/2021 và dự kiến sẽ kết thúc cho CentOS Linux 7 vào ngày 30/6/2024. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể sử dụng bản cập nhật mới nhất là CentOS Linux 9 dự kiến kết thúc vào 31/5/2027.
Lịch sử phát triển của hệ điều hành CentOS
Trước khi mang tên CentOS, hệ điều hành này là một phần của dự án CAOS Linux do Gregory Kurtzer sáng lập.
Tháng 6/2006, David Parsley, nhà phát triển chính của Tao Linux (một phiên bản khác của RHEL), thông báo ngừng phát triển Tao Linux và chuyển sang tập trung vào CentOS. Người dùng Tao có thể dễ dàng chuyển đổi sang CentOS bằng cách sử dụng bản cập nhật yum.
Tháng 7/2009, cộng đồng CentOS thông báo qua trang web dự án rằng Lance Davis, nhà sáng lập CentOS, đã đột ngột biến mất vào năm 2008.
Tháng 8/2009, nhóm CentOS may mắn liên lạc được với Davis và lấy lại được quyền sở hữu các tên miền centos.info và centos.org.
Tháng 7/2010, CentOS chính thức vượt qua Debian để trở thành bản phân phối Linux phổ biến nhất cho máy chủ web, chiếm gần 30% thị phần. Tuy nhiên, tháng 1/2012, Debian đã giành lại vị trí dẫn đầu.
Cuối cùng, vào tháng 1/2014, Red Hat đã công bố sẽ trở thành nhà tài trợ chính thức cho dự án CentOS, nhấn mạnh mục tiêu hỗ trợ việc xây dựng một nền tảng linh hoạt phù hợp với nhu cầu của cộng đồng phát triển mã nguồn mở và tích hợp các công nghệ tiên tiến vào hệ điều hành.
Ai nên dùng hệ điều hành CentOS?
Sau khi tìm hiểu về hệ điều hành CentOS là gì, bạn có thể thấy hệ điều hành CentOS phù hợp với những đối tượng sau đây:
- Quản trị viên hệ thống: CentOS cung cấp môi trường ổn định và an toàn cho việc triển khai và quản lý máy chủ. Hệ điều hành này cũng có nhiều công cụ và tiện ích hỗ trợ quản trị hệ thống hiệu quả.
- Doanh nghiệp: CentOS là lựa chọn tiết kiệm chi phí cho các doanh nghiệp cần triển khai hệ thống máy chủ cho các ứng dụng quan trọng. Hệ điều hành này cũng cung cấp khả năng mở rộng và tùy chỉnh cao, đáp ứng nhu cầu đa dạng của doanh nghiệp.
- Lập trình viên: CentOS là môi trường phát triển lý tưởng cho các ứng dụng Linux. Hệ điều hành CentOS cung cấp nhiều thư viện và công cụ hỗ trợ phát triển phần mềm hiệu quả.
- Người dùng cá nhân: CentOS có thể được sử dụng cho nhiều mục đích cá nhân như học tập, nghiên cứu hoặc đơn giản là muốn trải nghiệm hệ điều hành ổn định và an toàn.
Ưu điểm nổi bật của hệ điều hành CentOS là gì?
Hệ điều hành CentOS được ưa chuộng bởi cộng đồng công nghệ bởi những ưu điểm vượt trội sau:
- Miễn phí và mã nguồn mở: CentOS là một hệ điều hành miễn phí, cho phép người dùng tải xuống, cài đặt và sử dụng mà không cần trả phí bản quyền. Mã nguồn mở của nó cũng cho phép cộng đồng phát triển tích cực, đóng góp vào sự ổn định và bảo mật của hệ điều hành.
- Ổn định và bảo mật cao: CentOS được xây dựng dựa trên Red Hat Enterprise Linux, một hệ điều hành nổi tiếng về độ ổn định và bảo mật. Do đó, CentOS cũng thừa hưởng những ưu điểm này, mang đến cho người dùng một môi trường vận hành đáng tin cậy.
- Hỗ trợ đa dạng phần cứng: CentOS tương thích với nhiều nền tảng phần cứng khác nhau, từ máy chủ đến máy tính cá nhân giúp người dùng dễ dàng triển khai và sử dụng.
- Khả năng tương thích cao: CentOS tương thích nhị phân với RHEL, nghĩa là các phần mềm và ứng dụng được thiết kế cho RHEL cũng có thể chạy trên CentOS. Điều này giúp người dùng dễ dàng chuyển đổi từ RHEL sang CentOS hoặc ngược lại, đồng thời mở rộng lựa chọn phần mềm cho hệ thống.
- Hỗ trợ từ cộng đồng: CentOS có cộng đồng người dùng và nhà phát triển rộng lớn, luôn sẵn sàng hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình sử dụng và vận hành hệ điều hành.
Các lệnh cơ bản cần thiết trong hệ điều hành CentOS
Hệ điều hành CentOS sở hữu một tập hợp các lệnh mạnh mẽ giúp người dùng quản lý và vận hành hệ thống hiệu quả. Nắm vững những lệnh cơ bản là bước đầu tiên để khai thác tối đa tiềm năng của CentOS. Sau đây, chúng tôi sẽ giới thiệu đến bạn các lệnh quan trọng mà bạn không nên bỏ qua:
- ls – Hiển thị danh sách các tập tin và thư mục trong thư mục hiện tại.
- cd – Thay đổi thư mục làm việc.
- pwd – Hiển thị đường dẫn đầy đủ của thư mục hiện tại.
- mkdir – Tạo thư mục mới.
- rmdir – Xóa thư mục rỗng.
- cp – Sao chép tập tin.
- mv – Di chuyển hoặc đổi tên tập tin.
- rm – Xóa tập tin.
- cat – Hiển thị nội dung tập tin.
- more – Hiển thị nội dung tập tin theo từng trang.
- less – Tương tự more nhưng cung cấp nhiều chức năng hơn.
- reboot – Khởi động lại hệ thống.
- shutdown – Tắt máy.
- top – Hiển thị thông tin về các chương trình đang chạy.
- ps – Hiển thị thông tin về các tiến trình.
Một số phiên bản phổ biến của hệ điều hành CentOS
Dưới đây là một số phiên bản phổ biến nhất của hệ điều hành CentOS:
- CentOS 7: Phiên bản được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay, mang đến sự ổn định, bảo mật và hiệu suất cao. CentOS 7 hỗ trợ kiến trúc 64 bit và tương thích với phần lớn phần mềm hiện có.
- CentOS 6: Phiên bản lâu đời hơn nhưng vẫn được ưa chuộng bởi một số người dùng do sự quen thuộc và ổn định. CentOS 6 hỗ trợ kiến trúc 32 bit và 64 bit, phù hợp cho các hệ thống cũ hơn.
- CentOS Stream: Phiên bản mới nhất của CentOS, cung cấp môi trường phát triển và thử nghiệm phần mềm liên tục. CentOS Stream tương thích với Red Hat Enterprise Linux (RHEL) giúp người dùng dễ dàng chuyển đổi giữa hai hệ điều hành.
Ngoài các phiên bản phổ biến trên, CentOS còn cung cấp các phiên bản khác như CentOS 8 và CentOS 9 Stream. Việc lựa chọn phiên bản nào, phụ thuộc rất nhiều vào nhu cầu sử dụng và mục đích triển khai của từng người dùng.
Hướng dẫn cài đặt hệ điều hành CentOS chi tiết
Cài đặt CentOS Stream 9
Để cài đặt CentOS phiên bản CentOS Stream 9 mới nhất hiện nay, bạn cần thực hiện theo các bước như sau:
Chuẩn bị:
- Dung lượng trống tối thiểu 10 GB.
- RAM tối thiểu 2 GB (khuyến nghị 4 GB).
- Ổ đĩa USB
Bước 1: Tải xuống tệp ISO CentOS
Trước tiên, bạn truy cập trang web chính thức của CentOS để tải xuống tệp ISO “x86_64” của CentOS 9 tại: https://www.centos.org/download/
Bước 2: Chuẩn bị USB Boot
1. Bạn có thể sử dụng balenaEtcher, một ứng dụng mã nguồn mở để tạo ổ USB có khả năng khởi động từ tệp ISO. Sau khi cài đặt hoàn tất balenaEtcher về máy, hãy khởi chạy ứng dụng và chọn “Flash from File”.
2. Tiếp theo, chọn tệp ISO từ vị trí bạn đã tải xuống.
3. Sau đó, kết nối ổ USB của bạn với máy tính và nhấp vào “Select target”.
4. Chọn ổ USB của bạn từ danh sách.
5. Cuối cùng, nhấp vào Flash! để khởi động file ISO trên ổ USB.
Sau đó, Etcher sẽ tiến hành chuyển nội dung của tệp ISO sang ổ USB của bạn
Bước 3: Khởi động CentOS từ USB
Để khởi động RHEL từ ổ USB, hãy làm theo các bước dưới đây:
1. Đầu tiên, cắm ổ USB có khả năng khởi động vào máy tính. Sau đó, bật/khởi động lại máy tính và cửa sổ khởi động sẽ tự động xuất hiện.
2. Di chuyển bằng phím mũi tên phải trên bàn phím, chọn Boot. Sau đó, di chuyển bằng mũi tên xuống, chọn Removable devices.
3. Sử dụng phím + để di chuyển tùy chọn Removable devices lên trên cùng.
4. Di chuyển mũi tên phải trên bàn phím, chọn Exit (hoặc nhấn ESC) và giữ con trỏ ở tùy chọn Exit Saving Changes. Sau đó, nhấn Enter.
5. Chọn Yes và nhấn Enter.
Sau khi khởi động, cửa sổ cài đặt sẽ xuất hiện trên màn hình. Tại đây, bạn cần chọn Install CentOS Stream 9 bằng cách sử dụng mũi lên và xuống trên bàn phím rồi nhấn Enter.
Bước 4: Chọn ngôn ngữ
Chọn ngôn ngữ phù hợp (English) và nhấp Next.
Bước 5: Chọn ngày và giờ
Sau khi lựa chọn ngôn ngữ, màn hình “Installation Summary” sẽ xuất hiện, hiển thị các tùy chọn cấu hình như bên dưới, chọn Time & Date.
Sau đó, chọn Region và chọn City phù hợp với vị trí của bạn. Cuối cùng, bạn chỉ cần bấm chọn Enter.
Bước 6: Chọn bàn phím
Tại màn hình “Installation Summary”, chọn Keyboard. Tại giao diện Keyboard Layout, chọn icon “+” như hình bên dưới.
Tại đây, bạn chọn bàn phím phù hợp với mình và bấm Add. Cuối cùng, bạn bấm Done ở màn hình Keyboard Layout để hoàn tất.
Bước 7: Cấu hình bộ nhớ và lưu trữ
Tại màn hình “Installation Summary”, ở mục Storage Configuration, chọn Automatic –> Chọn ATA VBOX HARDDISK (ở mục Local Standard Disks) –> Chọn Done
Bước 8: Thiết lập mật khẩu
Tại màn hình “Installation Summary”, chọn Root Password, thiết lập Password và bấm Done.
Bước 9: Thiết lập tài khoản người dùng
Tại màn hình “Installation Summary”, chọn User Account. Sau đó, nhập đầy đủ các thông tin Full name, User name, Password và bấm Done.
Bước 10: Cài đặt
Tại màn hình “Installation Summary”, bạn bấm chọn Begin Installation để tiến hành cài đặt CentOS.
Sau khi quá trình cài đặt hoàn tất, bạn sẽ được yêu cầu khởi động lại máy tính, chọn Reboot System. Sau khi khởi động lại, bạn sẽ thấy màn hình đăng nhập của CentOS và tiến hành đăng nhập User name và Password tương ứng. Bây giờ bạn có thể bắt đầu sử dụng CentOS trên máy tính của mình.
Cài đặt CentOS trên Linux
Để đảm bảo hệ thống CentOS hoạt động ổn định và bảo mật, việc cập nhật phiên bản mới nhất là vô cùng quan trọng. Sau đây, InterData sẽ hướng dẫn bạn chi tiết cách thực hiện:
Bước 1: Kiểm tra phiên bản
Sử dụng lệnh cat /etc/redhat-release để xác định phiên bản CentOS đang sử dụng.
Bước 2: Kiểm tra bản cập nhật
Chạy lệnh yum check-update để kiểm tra các bản cập nhật có sẵn cho hệ thống.
Bước 3: Cài đặt bản cập nhật
Nếu có bản cập nhật mới, bạn có thể tiến hành cài đặt bằng lệnh yum update. Lệnh này sẽ tự động tải xuống và cài đặt các gói tin cần thiết.
Bước 4: Xác nhận cài đặt
Hệ thống sẽ hiển thị thông tin về các gói tin cập nhật, bao gồm dung lượng tải xuống. Nhấn Y và Enter để xác nhận và bắt đầu quá trình cài đặt.
Bước 5: Khởi động lại hệ thống
Sau khi cài đặt hoàn tất, khởi động lại máy chủ bằng lệnh reboot để áp dụng các thay đổi.
So sánh hệ điều hành CentOS và Ubuntu
CentOS và Ubuntu là hai hệ điều hành Linux phổ biến được sử dụng rộng rãi cho máy chủ và máy tính cá nhân. Cả hai đều miễn phí, mã nguồn mở và được hỗ trợ bởi cộng đồng lớn. Tuy nhiên, giữa hai hệ điều hành này có một số điểm khác biệt quan trọng cần cân nhắc khi lựa chọn.
Tính ổn định
CentOS: Hệ điều hành CentOS nổi tiếng về độ ổn định cao, được ưa chuộng cho các môi trường sản xuất quan trọng. Nhờ ít cập nhật hơn Ubuntu, CentOS ít gặp lỗi và phù hợp cho những hệ thống cần hoạt động liên tục, ít gián đoạn.
Ubuntu: Ubuntu thường xuyên cập nhật, mang đến các phiên bản phần mềm mới nhất. Tuy nhiên, việc cập nhật liên tục có thể tiềm ẩn nguy cơ lỗi và không phù hợp cho các hệ thống cần độ ổn định cao.
Khả năng bảo mật
CentOS: Nhờ dựa trên Red Hat Enterprise Linux, CentOS được thừa hưởng nhiều tính năng bảo mật cao cấp, phù hợp cho các hệ thống lưu trữ dữ liệu nhạy cảm.
Ubuntu: Ubuntu cũng chú trọng bảo mật với các bản cập nhật thường xuyên vá lỗi. Tuy nhiên, việc cập nhật liên tục có thể dẫn đến nguy cơ bảo mật nếu không được kiểm tra kỹ.
Khả năng tương thích phần mềm
CentOS: CentOS tương thích tốt với phần mềm Red Hat Enterprise Linux và nhiều phần mềm mã nguồn mở khác.
Ubuntu: Ubuntu có khả năng tương thích phần mềm rộng rãi, bao gồm phần mềm mã nguồn mở và phần mềm thương mại.
Dễ sử dụng
CentOS: CentOS có giao diện quản lý và cấu hình có thể phức tạp hơn so với Ubuntu, đòi hỏi người dùng có kiến thức chuyên môn cao hơn.
Ubuntu: Ubuntu được đánh giá cao về tính dễ sử dụng với giao diện trực quan, nhiều hướng dẫn và công cụ hỗ trợ người mới bắt đầu.
Cộng đồng
CentOS: Cộng đồng CentOS tập trung vào người dùng chuyên nghiệp với nhiều chuyên gia sẵn sàng hỗ trợ giải đáp thắc mắc.
Ubuntu: Cộng đồng Ubuntu rộng lớn và đa dạng, bao gồm người dùng mới bắt đầu và chuyên gia, dễ dàng tìm kiếm tài liệu và hướng dẫn sử dụng.
Bảng điều khiển
Ở khía cạnh này, CentOS có một số ưu điểm hơn so với Ubuntu. Hệ điều hành CentOS cung cấp một môi trường tương thích cao và rất phù hợp cho việc triển khai các máy chủ doanh nghiệp cũng như: thuê máy chủ, Cloud Server,…
Tóm lại, cả CentOS và Ubuntu đều có những ưu và nhược điểm riêng. Tuy nhiên, nếu bạn là người mới sử dụng, tốt nhất là nên chọn Ubuntu. Ubuntu có giao diện đơn giản và được cộng đồng lập trình hỗ trợ nhiều hơn. Sau khi bạn có kiến thức cơ bản về công nghệ và muốn chuyển sang một hệ điều hành cao cấp hơn cho máy chủ doanh nghiệp, đặc biệt là để nâng cao tính bảo mật, thì CentOS là lựa chọn lý tưởng.
Trên đây là những thông tin về hệ điều hành CentOS, CentOS dành cho đối tượng nào và các hướng dẫn cài đặt CentOS về máy cũng như so sánh giữa CentOS và Ubuntu. Qua bài viết này, InterData hy vọng đã giúp bạn có thêm kiến thức bổ ích về hệ điều hành CentOS và có thể đưa ra lựa chọn hệ điều hành phù hợp cho nhu cầu của mình.
