Khi bạn bắt đầu học lập trình web hoặc làm quen với các ứng dụng và phần mềm, không thể không nhắc đến mô hình MVC. Đây là một khái niệm quan trọng và phổ biến trong ngành công nghệ thông tin, đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức và phát triển các dự án web hiệu quả.
Vậy mô hình MVC là gì? Các thành phần và luồng đi của MVC là gì? Đâu là những ưu nhược điểm của mô hình MVC và ứng dụng của mô hình MVC. Hãy cùng InterData.vn tìm hiểu rõ hơn về kiến thức cơ bản về MVC trong bài viết dưới đây.
Mô Hình MVC Là Gì?
MVC là viết tắt của cụm từ “Model-View-Controller“. Đây là một mô hình thiết kế phần mềm phổ biến được ứng dụng trong lĩnh vực kỹ thuật phần mềm. MVC là là một kiến trúc phần mềm được sử dụng để xây dựng giao diện người dùng trên máy tính. MVC chia thành ba phần được kết nối với nhau và mỗi thành phần đều có một nhiệm vụ riêng của nó và độc lập với các thành phần khác.
Mô hình MVC là công cụ hữu ích giúp các nhà thiết kế và lập trình web xử lý các yêu cầu kỹ thuật một cách hiệu quả và nhanh chóng hơn.
Hiện nay có nhiều mã nguồn mở và ngôn ngữ lập trình web phổ biến khác như: Magento, Ruby On Rails, Drupal, Codeingteger… cũng đang được tối ưu và thiết lập theo đúng với môhình MVC.
Tìm hiểu về các thành phần và luồng đi của mô hình MVC
Các thành phần
Ứng với tên của mô hình, MVC được chia thành 3 thành phần riêng biệt bao gồm: Model, View, Controller.
Model (M) – Quản lí xử lí các dữ liệu
Model chứa một cấu trúc dữ liệu có chức năng lưu trữ toàn bộ các thông tin dữ liệu của một ứng dụng. Trong mô hình MVC thì Model đóng vai trò kết nối cho 2 thành phần View và Controller.
Đối với Model được thiết lập như một cơ sở dữ liệu hoặc đơn giản hóa như một file XML thông thường. Khi xây dựng thành phần model, lập trình viên cần chắc chắn rằng các thao tác với cơ sở dữ liệu như xem dữ liệu và truy xuất thông tin được thực hiện một cách chính xác và hiệu quả trong ứng dụng.
View (V) – Nơi hiển thị dữ liệu cho người dùng
View là phần của ứng dụng mà người dùng tương tác trực tiếp khi trải nghiệm. View chịu trách nhiệm hiển thị thông tin và giao diện của ứng dụng dựa trên dữ liệu được cung cấp từ Model trong mô hình MVC.
Điều này cho phép người dùng thực hiện các thao tác như tìm kiếm thông tin, sử dụng các tính năng của website hoặc ứng dụng một cách thuận tiện và dễ dàng.
View là một phần quan trọng trong quá trình phát triển website, đồng thời cũng là nơi mà các thành phần HTML được tạo ra. Ngoài ra, View còn có khả năng ghi nhận hành vi của người dùng để tương tác với Controller.
Mặc dù không trực tiếp tương tác với Controller, nhưng View vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc hiển thị yêu cầu của người dùng để Controller xử lý thông tin.
Dễ hình dung hơn thì bạn có thể tham khảo ví dụ khi người dùng nhấn vào nút “Back” hoặc “Trở về” là thành phần view thì người dùng đang tạo ra 1 hành động trên ứng dụng mà controller cần xử lý.
Controller (C) – Điều khiển sự tương tác của hai thành phần Model và View
Controller là bộ phận sẽ xử lý các yêu cầu khi người dùng thao tác trên ứng dụng thông qua thành phần view. Khi đó, Controller sẽ thực hiện các thao tác truy vấn và chuẩn bị dữ liệu phù hợp để phản hồi lại yêu cầu của người dùng một cách chính xác và hiệu quả.
Để làm được điều trên, controller còn có cần phải nối được với model để lấy dữ liệu.
Luồng tương tác giữa các thành phần MVC
Bạn có thể hình dung mô luỡng tương tác của các thành phần trong mô hình MVC như sau:
- Khi có một yêu cầu gửi từ phía khách hàng tới server, bộ phận Controller sẽ có nhiệm vụ
nhận yêu cầu và xử lý yêu cầu đó. Nếu cần, nó sẽ gọi đến Model. - Sau khi xử lý xong, tất cả kết quả sẽ được truyền về phần View.
- View đóng vai trò quan trọng trong quá trình tạo ra giao diện của ứng dụng. Nó sẽ tạo ra mã HTML để biểu diễn giao diện và sau đó gửi toàn bộ mã HTML này về trình duyệt để hiển thị cho người dùng.
Ưu và nhược điểm của mô hình MVC
Ưu điểm của mô hình MVC
- Tải nhanh, tối ưu lượng băng thông: MVC không sử dụng viewstate nên sẽ giúp tiết kiệm băng thông cho website. Khi sử dụng ứng dụng trên web, người dùng thường cần thực hiện tương tác để truyền và nhận dữ liệu liên tục. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu lượng băng thông được sử dụng, mà còn đảm bảo rằng trang web hoạt động một cách ổn định và hiệu quả hơn.
- Kiểm tra dễ dàng hơn: Với MVCC, bạn có thể dễ dàng thực hiện các công việc như kiểm tra, rà soát lỗi phần mềm trước khi đưa tới tay người tiêu dùng. Việc này đảm bảo chất lượng và độ uy tín sản phẩm cao hơn.
- Có bộ control ưu việt: Trên các nền tảng website thì ngôn ngữ lập trình như CSS, HTML, JavaScript có vai trò vô cùng quan trọng. Áp dụng mô hình MVC sẽ mang lại cho bạn sự kiểm soát ưu việt trên các nền tảng ngôn ngữ hiện đại, đồng thời hỗ trợ nhiều hình thức và phương pháp khác nhau để quản lý và phát triển ứng dụng của mình.
- View và size: View là nơi dùng để lưu trữ dữ liệu. Khi có yêu cầu được thực hiện càng lớn thì càng kích thích tệp lớn hơn. Khi đó, tốc độ đường truyền mạnh cũng bị giảm. Việc sử dụng mô hình MVC sẽ giúp bạn tiết kiệm được diện tích băng thông một cách tối ưu.
- Chức năng SOC (Separation of Concern): Chức năng này cho phép bạn có thể phân tách rõ ràng các thành phần như model, data, giao diện, nghiệp vụ.
- Kết hợp: Mô hình MVC cho phép bạn code thoải mái trên nền tảng web. Điều này giúp máy chủ giảm tải được khá nhiều.
- Đơn giản: Đây là mô hình có kết cấu tương tối đơn giản. Bạn không cần có chuyên môn cao vẫn có thể sử dụng được.
Nhược điểm của mô hình MVC
Bên cạnh những lợi ích đáng chú ý đã đề cập ở trên, mô hình MVC cũng mang theo một số hạn chế nhất định, như:
- Việc áp dụng mô hình MVC đòi hỏi một khoảng thời gian đáng kể để hiểu rõ và triển khai một cách chính xác.
- Tốn kém thời gian và công sức để quản lý tổ chức file.
- Quy trình xây dựng có phần phức tạp, vì vậy không phải lúc nào cũng thích hợp để áp dụng mô hình này cho các dự án nhỏ.
Tại sao nên ứng dụng mô hình MVC?
Quy trình phát triển nhanh hơn
MVC hỗ trợ phát việc phát triển nhanh chóng và song song. Nếu một mô hình MVC được dùng để phát triển bất kỳ ứng dụng web cụ thể nào, một lập trình viên có thể làm việc trên View và một developer khác có thể làm việc với Controller để tạo logic nghiệp vụ cho ứng dụng web đó.
Do đó, ứng dụng mô hình MVC có thể được hoàn thành nhanh hơn ba lần so với các ứng dụng mô hình khác.
Khả năng cung cấp nhiều chế độ view
Trong mô hình MVC, bạn có thể tạo nhiều View cho chỉ một mô hình. Hiện nay, có một sự gia tăng đáng kể trong nhu cầu sử dụng nhiều phương tiện khác nhau để truy cập các ứng dụng. Vì vậy, việc áp dụng kiến trúc MVC để phát triển ứng dụng là một giải pháp rất hữu ích.
Hơn nữa, với phương pháp này, sự lặp lại của mã nguồn được giảm thiểu. Điều này xảy ra vì nó tách biệt dữ liệu và logic nghiệp vụ ra khỏi phần giao diện.
Các sửa đổi không ảnh hưởng đến toàn bộ mô hình
Đối với bất kỳ ứng dụng web nào, người dùng có xu hướng thay đổi thường xuyên. Bạn có thể dễ dàng nhận biết qua các thay đổi thường xuyên về màu sắc, font chữ và cấu trúc của giao diện. Hoặc thậm chí là việc hỗ trợ thêm các thiết bị mới như điện thoại di động hoặc máy tính bảng…
Việc thêm một kiểu view mới trong MVC rất đơn giản. Do phần Model không phụ thuộc vào phần View, nên bất kỳ thay đổi nào trong Model đều không ảnh hưởng đến toàn bộ cấu trúc.
MVC Model trả về dữ liệu mà không cần định dạng
MVC pattern có thể trả về dữ liệu mà không cần áp dụng bất kỳ định dạng nào. Vì vậy, các phần tử giống nhau có thể tái sử dụng trong mọi giao diện.
Ví dụ: tất cả loại dữ liệu đều có thể được định dạng bằng HTML. Ngoài ra, nó cũng có thể được định dạng bằng Macromedia Flash hay Dream Viewer.
Hỗ trợ kỹ thuật Asynchronous
Kiến trúc MVC có thể được tích hợp với cả JavaScript Framework. Điều này có nghĩa rằng các ứng dụng sử dụng mô hình thiết kế MVC có khả năng hoạt động với nhiều loại định dạng và nền tảng khác nhau, bao gồm cả các file PDF, trình duyệt web và widget trên desktop.
Ngoài ra, MVC cũng hỗ trợ kỹ thuật Asynchronous, giúp các developer phát triển các ứng dụng có thể load rất nhanh.
Nền tảng MVC thân thiện với SEO
Nền tảng MVC là một công cụ hữu ích trong việc phát triển các trang web có sự tương tác tốt với các công cụ tìm kiếm (SEO). Sử dụng nền tảng này, bạn có thể dễ dàng tạo các URL thân thiện với SEO, giúp tăng cơ hội thu hút nhiều lượt truy cập hơn đến trang web của bạn.
Những ngôn ngữ như JavaScript hay jQuery có thể được tích hợp với MVC. Từ đó phát triển nhiều ứng dụng web giàu tính năng, đặc biệt là với mô hình MVC trong Java.
Ứng dụng của mô hình MVC trong lập trình
Hiện nay, mô hình MVC là một trong những ứng dụng phổ biến được áp dụng rộng rãi trong nhiều ngôn ngữ lập trình khác nhau. Trong số các phiên bản phổ biến ta có thể kể đến: PHP MVC và ASP.NET MVC.
Mô hình MVC đã và đang được ứng dụng nhiều trong lập trình. Nó thể hiện được tính hữu ích khi phát triển tốt sẽ cho phép phát triển front – end, back – end cùng hệ thống mà không cần sự can thiệp, chia sẻ, chỉnh sửa khi một hoặc cả 2 bên vẫn đang làm việc.
Sử dụng mô hình MVC trong thiết kế web cũng khá dễ dàng. Bạn chỉ cần có hiểu biết về cách hoạt động và chức năng của mỗi thành phần, sau đó bạn có thể triển khai mô hình này một cách tự tin.
Sau nhiều năm phát triển, mô hình MVC đã trở nên dễ hiểu hơn và được áp dụng rộng rãi hơn trong cả lĩnh vực phát triển phần mềm và web. Hầu hết các framework lớn nhỏ đều đang áp dụng mô hình MVC.
Tuy nhiên, MVC được khuyến cáo sử dụng cho các dự án lớn sẽ giúp giảm tải chi phí, thời gian và tăng năng suất thiết kế web hiệu quả hơn.
Một số câu hỏi liên quan đến MVC
Những kỹ năng cần phải có để sử dụng mô hình MVC là gì?
MVC là một mô hình phát triển phù hợp với nhiều ngôn ngữ lập trình, ví dụ như: PHP, Java, C#,… Do đó, để làm việc với MVC, việc có kiến thức về lập trình và khả năng viết mã bằng các ngôn ngữ này sẽ rất hữu ích.
Ngoài ra, các nhà phát triển cũng cần dành thời gian để nắm vững mô hình MVC trước khi áp dụng, bởi vì đây không chỉ là một ứng dụng hoàn chỉnh mà nó bao gồm nhiều lớp trung gian và các lớp dữ liệu, logic phức tạp.
Đối tượng nào cần học mô hình MVC?
Mô hình MVC được coi như là mô hình kinh điển trên các nền tảng lập trình web chính vì thế những đối tượng cần thao tác trực tiếp với các mã code hoặc người phát triển code đều cần trang bị kiến thức về MVC.
Về phía người thiết kế hình ảnh và giao diện cho trang web, họ cũng cần nắm vững mô hình MVC để có khả năng hợp tác tốt với đội ngũ IT trong việc phát triển website một cách hiệu quả và tối ưu.
Bài viết đã giúp bạn tìm hiểu về khái niệm, thành phần, ưu nhược điểm và ứng dụng của mô hình MVC.
Mặc dù MVC là mô hình khá đơn giản và dễ sử dụng, tuy nhiên, người lập trình cần phải hiểu rõ quy trình triển khai để sử dụng nó một cách hiệu quả. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn có thêm những thông tin và kiến thức bổ ích. Nếu bạn quan tâm đến các thủ thuật công nghệ thì đừng quên thường xuyên ghé thăm InterData.vn để cập nhập thêm những thông tin hữu ích nhé!