Từ những năm 1950, con người đã ứng dụng mạng máy tính vào cuộc sống. Nhưng cho đến nay thuật ngữ “mạng máy tính” vẫn còn xa lạ với nhiều người. Trong bài viết này, InterData.vn sẽ giới thiệu sơ lược mạng máy tính là gì? Các mô hình mạng máy tính phổ biến? Lợi ích của hệ thống mạng máy tính, phân loại mạng máy tính chúng ta nên biết.
Mạng máy tính là gì?
Mạng máy tính là tập hợp các máy tính được kết nối theo cách nào đó để chúng có thể trao đổi dữ liệu và chia sẻ thiết bị. Bạn có thể thấy các máy tính ở các công ty, doanh nghiệp lớn thường có thể truyền dữ liệu cho nhau nhưng các máy tính ở bên ngoài thì không thể nhận được dữ liệu này. Trong đó, các thiết bị mạng trao đổi dữ liệu với nhau thông qua kết nối giữa các nút mạng được thiết lập thông qua cáp mạng, cáp quang, wifi hoặc các phương tiện khác.
Mạng máy tính hiện nay được sử dụng rộng rãi trong đời sống và xã hội như truy cập Internet, liên lạc, chia sẻ tập tin, dữ liệu, gửi và nhận email và nhiều ứng dụng khác.
Hình thức hoạt động của mạng máy tính là gì?
Đầu tiên, các thiết bị chuyên dụng như bộ chuyển mạch, bộ định tuyến và điểm truy cập tạo nên một hệ thống mạng máy tính. Bộ chuyển mạch kết nối và bảo vệ các thiết bị, thường là máy tính, máy in, máy chủ và các thiết bị khác trên mạng gia đình hoặc tổ chức. Điểm truy cập là một công tắc kết nối các thiết bị với mạng mà không cần sử dụng cáp.
Tiếp theo là các bộ định tuyến kết nối mạng với các mạng khác và đóng vai trò điều phối viên. Bộ định tuyến kết nối mạng gia đình và doanh nghiệp với thế giới và giúp bảo vệ thông tin khỏi các mối đe dọa bảo mật bên ngoài.
Cuối cùng, bộ chuyển mạch Lớp 2 xác định thiết bị theo địa chỉ MAC, trong khi bộ định tuyến Lớp 3 xác định thiết bị theo địa chỉ IP. Địa chỉ MAC là số duy nhất được gán cho card giao diện mạng (NIC) của thiết bị, trong khi địa chỉ IP là số duy nhất được gán cho kết nối mạng.
Phân loại mạng máy tính
Phân loại theo chức năng
Phân loại theo chức năng của mạng máy tính là gì, bạn cần nhớ có 3 mô hình phổ biến, bao gồm:
Mô hình mạng Peer-to-Peer (Mạng ngang hàng – P2P)
Mô hình đầu tiên được phân loại là mô hình P2P hay còn gọi là mô hình mạng ngang hàng. Đúng như tên gọi, tất cả các máy tính tham gia mô hình đều có vai trò tương tự nhau. Mỗi máy tính có quyền cung cấp tài nguyên của mình trực tiếp cho các máy tính khác. Đồng thời, bạn cũng có thể sử dụng trực tiếp tài nguyên của các máy khác trong hệ thống mạng.
Tuy nhiên, mô hình P2P không phù hợp để sử dụng trong các mô hình mạng quy mô lớn, tài nguyên dễ bị phân tán và tính bảo mật không cao.
Mô hình Client – Server (Mô hình khách – chủ)
Mô hình Client – Server, 1 – 2 máy tính sẽ được chọn để nhận nhiệm vụ quản lý và cung cấp tài nguyên, bao gồm: chương trình, dữ liệu, thiết bị,… Những máy tính nhận nhiệm vụ này sẽ được coi là máy chủ (Server), còn các máy tính khác sử dụng tài nguyên sẽ được coi là máy khách hàng.
Sau khi phân chia nhiệm vụ, máy chủ trở thành máy tính chịu trách nhiệm phục vụ các máy khách. Máy chủ sẽ cung cấp dịch vụ bằng cách kiểm soát việc phân bổ tài nguyên có sẵn trong mạng và cung cấp chúng cho khách hàng.
Mô hình Client – Server có rất nhiều ưu điểm tuyệt vời như:
- Giúp quản lý tất cả dữ liệu ở một nơi
- An ninh rất an toàn và tốt
- Thích hợp cho mạng lớn và vừa
Mô hình dựa trên nền website
Mô hình dựa trên nền website của mạng máy tính là gì? Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, có rất nhiều cá nhân, tổ chức sử dụng Internet như một mạng lưới toàn cầu để kết nối tất cả người dùng trên toàn thế giới. Lúc này, các mạng trên Internet sẽ được gọi là mạng liên kết với nhau. Người dùng chỉ cần sử dụng bất kỳ trình duyệt web nào và kết nối Internet để chia sẻ toàn bộ dữ liệu hoặc xem phim, gửi tin nhắn…
Mạng mô hình trên nền website cung cấp cho người dùng sự linh hoạt và tiện lợi. Người dùng có thể truy cập các dịch vụ và tài nguyên từ mọi nơi trên thế giới miễn là họ có kết nối Internet và trình duyệt web. Nó cũng giúp việc quản lý và bảo trì mạng dễ dàng hơn vì các dịch vụ và tài nguyên được quản lý trên máy chủ trung tâm.
Tuy nhiên, mạng mô hình dựa trên trang web cũng có một số hạn chế. Việc truy cập Dịch vụ và Tài nguyên phụ thuộc vào kết nối Internet, vì vậy nếu kết nối Internet chậm hoặc không ổn định, người dùng sẽ gặp khó khăn khi truy cập Dịch vụ và Tài nguyên. Ngoài ra, an ninh mạng cũng là một vấn đề quan trọng vì nếu một trang web bị hack, dữ liệu và thông tin cá nhân của người dùng có thể bị đánh cắp.
Mô hình web dựa trên website đã trở thành sự lựa chọn phổ biến của các tổ chức, doanh nghiệp bởi tính linh hoạt và tiện lợi của nó. Tuy nhiên, vấn đề bảo mật, ổn định của kết nối Internet là vấn đề cần được quan tâm và giải quyết để đảm bảo mạng hoạt động hiệu quả.
Phân loại theo mô hình kết nối
Mạng máy tính là gì và việc phân loại mạng máy tính theo chức năng cũng đã được đề cập chi tiết ở trên. Tuy nhiên, ngoài việc phân loại theo chức năng, chúng tôi còn phân loại theo mô hình kết nối như sau:
Mạng LAN (Mạng cục bộ)
Mạng LAN (Local Area Network) là mạng được kết nối với các máy tính trong một khu vực nhỏ, như: phòng ngủ, phòng học, văn phòng… Để kết nối vào mạng LAN, người dùng phải đáp ứng các yêu cầu mà mạng đưa ra, bao gồm:
Card giao tiếp mạng (NIC) Thiết bị truyền dẫn có dây hoặc không dây
Bất kể mạng LAN dựa trên mô hình máy chủ hay thiết kế mạng P2P, người dùng vẫn phải đáp ứng các yêu cầu trên để truy cập mạng.
Mạng WAN (Mạng diện rộng)
Mạng WAN hay còn gọi là mạng diện rộng là mạng kết nối các máy tính ở khoảng cách xa. Mạng diện rộng thường bao gồm nhiều mạng LAN bao phủ một khu vực rộng lớn, chẳng hạn như thành phố hoặc quốc gia. Tại đây, các mạng LAN sẽ được kết nối với nhau bằng đường dây từ nhà cung cấp dịch vụ vận tải cộng đồng.
Như vậy, chúng ta có thể hiểu đơn giản là khi hai hay nhiều mạng LAN được kết nối với nhau thì chúng ta sẽ có một mạng WAN. Mạng diện rộng lớn nhất được công nhận trên thế giới hiện nay là Internet.
Mạng INTRANET
Hiểu mạng máy tính là gì sẽ giúp bạn có được những kiến thức mới, chẳng hạn như mạng INTRANET. Nếu bạn chưa quen với điều này, đây chắc chắn là một khái niệm xa lạ. Như chúng ta đã biết, mạng INTRANET là một phần mở rộng của mạng nội bộ.
Nói tóm lại, nó là một mạng máy tính nơi người dùng nội bộ có thể tìm thấy tất cả thông tin về tài nguyên của họ mà không cần đến công ty bên ngoài. Cụ thể nhất, mạng INTRANET sẽ bao gồm các mạng sau: LAN, WAN, MAN.
Mạng SAN
Cuối cùng, phân loại mạng máy tính theo chế độ kết nối của chúng là mạng SAN hay chính xác hơn là Storage Area Network. Loại mạng này cung cấp cơ sở hạ tầng tốc độ cao cho phép truyền dữ liệu nhanh chóng giữa các thiết bị và máy chủ.
Ngoài ra, máy chủ SAN hoạt động nhanh chóng và cung cấp khả năng dự phòng. Đặc biệt khoảng cách giữa các máy trong mạng SAN có thể lên tới 10 km. Với những ưu điểm vượt trội như vậy cùng yếu tố chi phí cực thấp, mạng SAN đã trở thành sự lựa chọn hàng đầu của các doanh nghiệp hiện nay.
Lợi ích của hệ thống mạng máy tính là gì?
Mạng máy tính, trong thời đại công nghệ 4.0, đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống và công việc, mang lại nhiều lợi ích đáng kể. Dưới đây là một số ưu điểm chính của mạng máy tính:
Giao tiếp và chia sẻ thông tin
Mạng máy tính cung cấp một hệ thống kết nối, giúp người dùng dễ dàng liên lạc thông qua nhiều phương tiện như email, trò chuyện trực tuyến và mạng xã hội. Việc chia sẻ tài liệu, hình ảnh và video trở nên nhanh chóng và thuận tiện.
Truy cập thông tin
Kết nối với internet qua mạng máy tính mở ra một nguồn thông tin lớn từ khắp nơi trên thế giới. Người dùng có thể tìm kiếm thông tin, đọc tin tức, xem video và thực hiện nhiều hoạt động trực tuyến khác.
Làm việc từ xa
Mạng máy tính cho phép làm việc từ xa mọi lúc, mọi nơi. Việc làm, học tập và tham gia cuộc họp trực tuyến trở nên dễ dàng và linh hoạt.
Chia sẻ tài nguyên
Mạng máy tính cho phép chia sẻ tài nguyên như máy in, ổ đĩa mạng và máy chiếu một cách thuận tiện, tạo ra sự linh hoạt trong việc sử dụng các thiết bị.
Tiết kiệm thời gian và chi phí
Mạng máy tính giúp giảm thiểu cả thời gian và chi phí trong giao tiếp, liên lạc và công việc. Công việc có thể được thực hiện từ xa thông qua Internet, loại bỏ cần phải di chuyển đến địa điểm cụ thể.
Tăng năng suất làm việc
Mạng máy tính tạo điều kiện cho làm việc nhóm hiệu quả, với khả năng chia sẻ tài liệu và cập nhật thông tin. Điều này giúp nâng cao hiệu suất làm việc và tăng tính đồng bộ trong làm việc nhóm.
Các mô hình mạng máy tính phổ biến?
Có nhiều mô hình mạng máy tính phổ biến trong thời kỳ Cuộc cách mạng 4.0, nhưng đáng chú ý nhất là bốn mô hình sau:
Mạng hình sao
- Tất cả các site được kết nối thông qua một thiết bị chung và có khả năng nhận tín hiệu từ các site khác.
- Mô hình này thường sử dụng các thiết bị như hub, switch, hoặc router để chuyển giao tín hiệu về trạm đích.
- Đây là cách tiếp cận hiệu quả cho việc quản lý và truyền tải thông tin trong hệ thống mạng.
Mạng tuyến tính
- Mạng tuyến tính phân chia các vị trí dọc theo một đường truyền chung (bus).
- Trạm được kết nối trực tiếp với đường truyền chính thông qua đầu nối chữ T hoặc các thiết bị thu phát.
- Các đầu nối cuối cùng được gọi là Terminator và giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì đường truyền.
Mạng hình vòng
- Các trạm được kết nối với nhau qua các bộ lặp, tạo thành một chuỗi hình vòng.
- Tín hiệu được chuyển hướng từ trạm này đến trạm khác qua các điểm lặp.
- Mô hình này tạo ra hệ thống truyền thông theo hình tròn, giúp đơn giản hóa cấu trúc mạng.
Mạng kết hợp
- Mạng kết hợp là sự kết hợp giữa mạng tuyến tính và mạng hình sao.
- Điều này giúp kết nối các nhóm ở xa một cách hiệu quả, đặc biệt là trong việc nối dây tới nhiều tòa nhà.
- Mô hình này tạo ra sự linh hoạt và cầu nối giữa các máy trạm, giúp tối ưu hóa truyền thông trong hệ thống mạng.
Mạng máy tính mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho cuộc sống và công việc của chúng ta, từ giao tiếp, chia sẻ thông tin đến làm việc từ xa và tiết kiệm thời gian, tiền bạc. Hy vọng những kiến thức InterData.vn cung cấp những thông tin hữu ích về mạng máy tính là gì? Lợi ích của hệ thống mạng máy tính là gì? và phân loại những mạng phổ biến giúp bạn lựa chọn được hệ thống mạng phù hợp với nhu cầu của mình.