Một chiến lược cạnh tranh toàn diện là yếu tố mà doanh nghiệp cần tập trung để có thể tồn tại bền vững trên thị trường. Cùng InterData tìm hiểu về khái niệm chiến lược cạnh tranh là gì, vai trò, yếu tố ảnh hưởng và các chiến lược cạnh tranh phổ biến. Đồng thời đưa ra phương án cạnh tranh thông minh dành cho các doanh nghiệp.
Chiến lược cạnh tranh là gì?
Chiến lược cạnh tranh đại diện cho một kế hoạch hành động ngắn hạn và dài hạn mà một doanh nghiệp thiết lập với mục tiêu đạt được lợi thế cạnh tranh so với đối thủ.
Điều này được thực hiện thông qua việc đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của doanh nghiệp trong ngành, sau đó so sánh và phân tích đối thủ cạnh tranh.
Việc hiểu rõ các nguyên tắc cốt lõi của chiến lược cạnh tranh giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định kinh doanh thông minh trong quá trình hành động.
Nắm giữ lợi thế cạnh tranh so với đối thủ có nghĩa là doanh nghiệp đó sẽ đạt được lợi nhuận cao hơn trong dài hạn. Chiến lược cạnh tranh của một công ty trong một lĩnh vực kinh doanh nhất định được đánh giá dựa trên hai yếu tố chính: tạo ra lợi thế cạnh tranh và bảo vệ lợi thế cạnh tranh đó.
Quá trình tạo ra lợi thế cạnh tranh được mô tả thông qua chiến lược cạnh tranh chủ động hoặc phản ứng.
Vai trò của chiến lược cạnh tranh
Vai trò của chiến lược cạnh tranh là rất quan trọng vì nó có ảnh hưởng trực tiếp đến chiến lược tổng thể của một doanh nghiệp. Nếu một doanh nghiệp không thiết lập một chiến lược cạnh tranh, có thể họ sẽ khó khăn trong việc tìm ra một lợi thế độc đáo so với các đối thủ cạnh tranh.
Chiến lược cạnh tranh chịu trách nhiệm quan trọng trong việc khám phá và phát triển ý tưởng mới cho các sản phẩm/dịch vụ mà công ty có thể cung cấp. Ngoài ra, việc thực hiện chiến lược cạnh tranh mang lại nhiều ưu điểm khác, bao gồm:
Khám phá cơ hội mới
Qua quá trình phân tích chiến lược cạnh tranh và nghiên cứu, tạo nên cơ hội cho doanh nghiệp xác định được những điểm mạnh và yếu của sản phẩm/dịch vụ so với đối thủ, đồng thời nhận biết cơ hội và thách thức. Những thông tin này sẽ là cơ sở để tận dụng và xây dựng lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
Tăng trưởng doanh số
Nếu chiến lược cạnh tranh được triển khai một cách hiệu quả, doanh nghiệp sẽ trải qua sự gia tăng đáng kể trong doanh số và đạt được tối ưu hóa về lợi nhuận.
Bảo vệ thị phần
Thực hiện chiến lược cạnh tranh giúp doanh nghiệp liên tục sản xuất ra những sản phẩm/dịch vụ chất lượng, đáp ứng đầy đủ yêu cầu và kỳ vọng của khách hàng. Điều này giúp doanh nghiệp giữ vững thị phần trên thị trường, xây dựng vị thế mạnh mẽ và ngăn chặn sự xâm nhập của các đối thủ cạnh tranh.
Các chiến lược cạnh tranh theo giai đoạn phát triển của ngành
Các chiến lược cạnh tranh cần được điều chỉnh phù hợp với chu kỳ sống của sản phẩm. Khái niệm về chu kỳ sống của sản phẩm liên quan đến quá trình mà sản phẩm hoặc dịch vụ trải qua từ khi được ra mắt, sau đó phát triển và tăng cường, tiếp theo là giai đoạn bão hòa, và cuối cùng là giai đoạn suy thoái.
Giai đoạn suy thoái của sản phẩm thường kết thúc khi sản phẩm được cải tiến hoặc ngừng sản xuất trong tương lai. Trong đoạn văn dưới đây sẽ xem xét các chiến lược cạnh tranh thích hợp cho từng giai đoạn trong quá trình này.
Giai đoạn tung sản phẩm ra thị trường tiêu dùng
Trong giai đoạn hiện tại, việc đưa ra các quyết định chiến lược là rất quan trọng và bao gồm bốn yếu tố chủ chốt trong lĩnh vực marketing. Bằng cách kết hợp giá cả và các chương trình khuyến mãi, chúng ta có thể tạo ra bốn phương án chiến lược khác nhau để thúc đẩy doanh số bán hàng.
Thứ nhất, chiến lược thu lượm nhanh kết hợp giữa việc đặt giá cao và áp dụng mức độ khuyến mãi cao. Việc đặt giá cao giúp tối đa hóa lợi nhuận từ thị trường, trong khi mức độ khuyến mãi cao được áp dụng để thúc đẩy quá trình tiến nhập vào thị trường.
Chiến lược này có hiệu quả khi phần lớn khách hàng đều biết đến sản phẩm, có sự quan tâm tiềm ẩn đối với sản phẩm và doanh nghiệp muốn tạo ra sở thích của khách hàng đối với sản phẩm của doanh nghiệp nhằm tự vệ trước sự cạnh tranh dự kiến sẽ xảy ra.
Thứ hai, chiến lược thu lượm chậm xuất phát việc đưa ra giá cao cùng với mức độ khuyến mãi thấp. Điểm quan trọng để phân biệt chiến lược này và chiến lược “thu lượm” nhanh là sự tập trung của doanh nghiệp vào mức độ khuyến mãi thấp. Điều này giúp giảm chi phí tiếp thị và đồng thời cũng tạo ra sự tăng cường trong sự quan tâm của khách hàng đối với sản phẩm của doanh nghiệp theo thời gian.
Chiến lược “thu lượm” chậm thường thích hợp hơn nếu quy mô thị trường tương đối nhỏ, khách hàng có biết đến sản phẩm của doanh nghiệp, không nhạy cảm về giá và sự cạnh tranh ít có nguy cơ xảy ra.
Thứ ba, chiến lược thâm nhập nhanh là một phương pháp kết hợp giữa việc đặt giá thấp và tăng cường khuyến mãi để mục tiêu đạt được và duy trì một phần thị trường đáng kể.
Chiến lược này phù hợp trong trường hợp có triển vọng thị trườngtiêu dùng lớn, người tiêu dùng chưa quen thuộc với sản phẩm của doanh nghiệp, tập trung vào yếu tố giá cả, có sự cạnh tranh mạnh mẽ từ các đối thủ tiềm năng, và có khả năng tiết kiệm được chi phí sản xuất từ quy mô lớn.
Thứ tư, chiến lược thâm nhập chậm, kết hợp giá thấp để dễ thâm nhập thị trường và khuyến mãi ở mức độ thấp nhằm giảm bớt chi phí. Có hai điều kiện cơ bản khiến doanh nghiệp sử dụng chiến lược này là khách hàng nhạy cảm về giá nhưng không nhạy cảm về khuyến mãi. Thêm vào đó thị trường phải lớn và sản phẩm được biết đến ở mức độ cao.
Giai đoạn tăng trưởng
Giai đoạn tăng trưởng trong chu kỳ sống của sản phẩm đánh dấu sự gia tăng nhanh chóng trong số lượng sản phẩm được bán ra. Một trong những thách thức kinh doanh quan trọng nhất trong giai đoạn này là đảm bảo rằng doanh nghiệp có đủ nguồn lực để đáp ứng sự tăng trưởng trong thị trường tiêu dùng.
Một trong những lĩnh vực chính sử dụng các nguồn lực này là các hoạt động marketing.
Mặc dù doanh nghiệp đang trải qua giai đoạn tăng trưởng nhanh, nhưng lãnh đạo không nên quên rằng giai đoạn bão hòa có thể đến. Trong thời điểm này, quan trọng hơn là doanh nghiệp cần tập trung vào việc phát triển các khả năng đặc thù và chuẩn bị sẵn sàng đối phó với môi trường cạnh tranh quyết liệt, thay vì chỉ dựa vào những đặc điểm của giai đoạn tăng trưởng.
Giai đoạn bão hòa
Giai đoạn chín muồi thường kéo dài lâu nhất trong chu kỳ sống của sản phẩm và thường được nhận biết bởi sự ổn định trong việc bán hàng trong ngành. Trong thời kỳ này, các lãnh đạo doanh nghiệp cần tập trung vào việc tận dụng cơ hội trên thị trường thay vì chỉ đơn giản bảo vệ thị phần hiện tại. Có ba phương án chính cần xem xét là:
- Tập trung vào việc tìm hiểu và khám phá các phân đoạn thị trường mà trước đó chưa được khai thác.
- Nâng cao chất lượng, thiết kế và đưa ra các tính năng mới cho sản phẩm.
- Tối ưu hóa hiệu quả trong các khía cạnh sản xuất, tiêu thụ và các hoạt động Marketing khác, nếu điều kiện cho phép.
Giai đoạn suy thoái
Giai đoạn suy thoái thường có đặc trưng bởi sự giảm sút trong lượng sản phẩm bán ra, thường đi kèm với lợi nhuận thấp hoặc thậm chí là không có lợi nhuận. Nếu xu hướng giảm này tiếp tục, ban giám đốc cần xem xét khả năng đổi mới hoặc loại bỏ sản phẩm đó khỏi thị trường.
Tuy nhiên, việc đưa ra quyết định này đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng, vì nó liên quan trực tiếp đến việc tận dụng các cơ hội có sẵn. Trong trường hợp này, điều quan trọng là phải đối mặt và giải quyết mọi thách thức mà doanh nghiệp đang hoặc sẽ gặp phải.
Quyết định giữ lại một sản phẩm không đạt chuẩn có thể đem lại cho doanh nghiệp hậu quả lớn không chỉ trong hiện tại mà còn trong tương lai.
Các chiến lược cạnh tranh phổ biến
Chiến lược dẫn đầu về chi phí
Chiến lược dẫn đầu về chi phí đòi hỏi một doanh nghiệp cung cấp sản phẩm/dịch vụ của mình với giá thấp hơn so với các đối thủ cạnh tranh. Để thành công trong chiến lược này, doanh nghiệp cần kiểm soát chi phí trên toàn bộ chuỗi giá trị.
Từ việc mua nguyên liệu với giá thấp nhất, tổ chức quy trình sản xuất tại những thị trường lao động có chi phí thấp, đến việc tự động hóa các hoạt động để tăng hiệu quả. Lợi thế cạnh tranh chủ yếu của chiến lược này là giá thấp nhất có thể.
Ví dụ: một công ty chuyên cho thuê váy cưới và vest tại Thành phố Hồ Chí Minh có thể hướng đến việc cung cấp dịch vụ cho thuê đồ cưới trên các con đường chuyên biệt. Sau đó, họ có thể đưa ra mức giá thấp hơn so với các đối thủ cạnh tranh khác.
Bằng cách này, công ty này xác định một phân khúc thị trường và tận dụng giá thấp để tạo ra một lợi thế cạnh tranh độc đáo.
Chiến lược dẫn đầu về sự khác biệt
Trong chiến lược cạnh tranh này, doanh nghiệp đạt được lợi thế bằng cách tạo ra sản phẩm có sự khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh. Sự khác biệt này có thể bao gồm các tính năng bổ sung, chất lượng vượt trội hoặc các chức năng nâng cao.
Các công ty ứng dụng chiến lược dẫn đầu về sự khác biệt hóa thường có thể đặt giá sản phẩm/dịch vụ cao hơn, dẫn đến tỷ suất lợi nhuận tăng cao.
Chiến lược khác biệt hóa hoàn toàn trái ngược với chiến lược dẫn đầu về chi phí, không phải tất cả các sản phẩm/dịch vụ trên thị trường đều được bán với giá thấp. Trong chiến lược này, các công ty nỗ lực tạo ra sự khác biệt cho sản phẩm của mình bằng cách tăng giá trị cho chúng, thu hút khách hàng sẵn sàng trả giá cao hơn.
Ở mỗi bước của chuỗi giá trị, công ty cố gắng tăng cường tính năng, chất lượng và sự hấp dẫn của sản phẩm. Đổi mới, nghiên cứu và phát triển, dịch vụ khách hàng xuất sắc, và chiến lược tiếp thị hiệu quả – tất cả đều là phần của chiến lược khác biệt hóa.
Một ví dụ điển hình cho chiến lược này là Starbucks. Mặc dù có nhiều nhà hàng cung cấp cà phê với giá thấp hơn nhiều, nhưng người tiêu dùng vẫn sẵn lòng trả giá cao chỉ để thưởng thức một tách cà phê từ Starbucks. Họ đánh giá cao không gian của nhà hàng, chất lượng sản phẩm, sự phục vụ tận tâm và danh tiếng của thương hiệu.
Chiến lược tập trung chi phí
Chiến lược tập trung chi phí áp dụng triết lý cơ bản của chiến lược dẫn đầu về chi phí, nhưng chỉ hướng tới một phân khúc thị trường cụ thể.
Bằng cách nhắm mục tiêu vào một lĩnh vực nhất định và phát triển chiến lược tiếp thị nhằm mục tiêu lĩnh vực đó, doanh nghiệp có thể quảng bá với chi phí thấp hơn so với các đối thủ cạnh tranh. Các công ty áp dụng chiến lược này thường tập trung nỗ lực đặc biệt vào các thị trường địa lý có nhu cầu đặc biệt.
Ví dụ: một công ty cung cấp dịch vụ Công nghệ thông tin có thể mở rộng hoạt động kinh doanh của mình đến một thị trường như Ấn Độ, nơi ngành công nghiệp Công nghệ thông tin đang phát triển với tốc độ nhanh chóng.
Bằng cách này, họ có thể tối ưu hóa chi phí tiếp thị và quảng cáo trong khu vực đó, tạo ra một lợi thế cạnh tranh với giá trị chi phí thấp hơn để thu hút và giữ chân khách hàng trong lĩnh vực cụ thể đó.
Chiến lược tập trung khác biệt hóa
Chiến lược tập trung khác biệt hóa tập trung vào việc cung cấp một sản phẩm chuyên biệt cho một phân khúc thị trường cụ thể, chứ không phải toàn bộ thị trường. Các công ty thực hiện chiến lược này chỉ phục vụ cho một số lượng khách hàng nhất định, nhưng họ vượt trội trong lĩnh vực chuyên môn của mình.
Khác với chiến lược tập trung vào chi phí, nơi mục tiêu là cung cấp mức giá thấp nhất trong một thị trường ngách nhỏ, chiến lược tập trung vào sự khác biệt hóa đặt mục tiêu vào việc cải thiện sản phẩm thông qua sự độc đáo của các tính năng (USP), giúp công ty nổi bật trên thị trường.
Ví dụ, một số khách sạn chỉ phục vụ cho người lớn. Bằng cách này, mọi người có thể thư giãn mà không bị quấy rối bởi đứa trẻ, tạo ra một trải nghiệm chuyên biệt và khác biệt trong thị trường khách sạn.
Yếu tố ảnh hưởng đến chiến lược cạnh tranh
Yếu tố ảnh hưởng đến chiến lược cạnh tranh rất đa dạng và đặc biệt quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp. Việc áp dụng chiến lược cạnh tranh đòi hỏi sự nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá chính xác và triển khai hợp lý. Điều quan trọng là phải hiểu rõ những yếu tố có thể ảnh hưởng đến chiến lược cạnh tranh, bao gồm:
Đối thủ
Đặc tính và mức độ cạnh tranh trong một ngành thường phụ thuộc chủ yếu vào các đối thủ cạnh tranh hoạt động trong lĩnh vực đó. Sự xuất sắc của doanh nghiệp trong việc cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ đều đẹp sẽ dẫn đến việc đạt được lợi thế cạnh tranh, góp phần vào việc mở rộng thị phần và tối đa hóa lợi nhuận.
Hình thức cạnh tranh thường bao gồm các yếu tố như giá cả và chất lượng của sản phẩm hoặc dịch vụ, và đây thường là những phương tiện chủ yếu mà các đối thủ sử dụng để tạo ra sự cạnh tranh trong ngành.
Người mua
Khách hàng đóng vai trò quan trọng trong thành công của doanh nghiệp. Việc nghiên cứu khách hàng mục tiêu và đáp ứng đúng nhu cầu và kỳ vọng của họ là quan trọng để xây dựng sự tín nhiệm và lòng trung thành.
Nhập ngành từ đối thủ
Nghiên cứu và phân tích chiến lược cạnh tranh, các hoạt động kinh doanh của đối thủ, đánh giá điểm mạnh và điểm yếu của họ, đó luôn là một phần quan trọng trong chiến lược cạnh tranh của doanh nghiệp.
Đặc biệt là khi đối mặt với những đối thủ mạnh mẽ, việc hiểu rõ về khả năng của họ trong việc chiếm lĩnh thị phần lớn là quan trọng. Điều này là động lực cho doanh nghiệp lên kế hoạch để duy trì tinh thần sẵn sàng thay đổi và tăng cường lợi thế cạnh tranh của mình.
Sản phẩm thay thế
Việc tối ưu chất lượng sản phẩm/dịch vụ là chìa khóa để tạo trải nghiệm tích cực cho khách hàng. Sản phẩm/dịch vụ thay thế là quan trọng để duy trì sự đổi mới và đáp ứng nhu cầu thị trường.
Doanh nghiệp cần đầu tư vào nâng cao chất lượng, giảm giá thành và tăng tính nổi bật của sản phẩm/dịch vụ để cạnh tranh hiệu quả. Đối với mỗi yếu tố này, sự hiểu biết sâu sắc và phản ứng linh hoạt là chìa khóa để xây dựng và duy trì một chiến lược cạnh tranh mạnh mẽ.
Phương án xây dựng chiến lược cạnh tranh dành cho các doanh nghiệp
Chiến lược cạnh tranh thông minh cho các doanh nghiệp có thể được thực hiện thông qua nhiều phương pháp, nhưng không phải tất cả các doanh nghiệp đều nhận ra cách cạnh tranh một cách thông minh để đạt được hiệu suất tối ưu. Dưới đây là hai phương án cạnh tranh thông minh mà bạn có thể tham khảo.
Không sao chép
Phương án cạnh tranh thông minh nổi bật nhất là không sao chép. Khi doanh nghiệp có thể tạo ra sự khác biệt độc đáo trong sản phẩm hoặc dịch vụ, họ sẽ dễ dàng vượt qua đối thủ cạnh tranh. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp đạt được doanh số bán hàng lớn mà còn tạo ra sự phân biệt rõ ràng giữa sản phẩm và dịch vụ của họ so với đối thủ.
Không sao chép cũng góp phần xây dựng đặc tính riêng biệt của doanh nghiệp và tạo dấu ấn trong lòng khách hàng.
Không chơi xấu
Phương án cạnh tranh thông minh khác là không chơi xấu với đối thủ. Điều này nhằm mục đích đảm bảo rằng sự cạnh tranh lành mạnh và thúc đẩy sự phát triển ổn định của doanh nghiệp.
Chơi xấu với đối thủ có thể tạo ra hậu quả tiêu cực, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của doanh nghiệp. Việc duy trì sự cạnh tranh lành mạnh sẽ thúc đẩy sự phát triển và giữ cho danh tiếng của doanh nghiệp được đánh giá cao từ phía khách hàng.
Qua bài viết “Chiến lực cạnh tranh: khái niệm, loại hình, yếu tố tác động”, InterData hy vọng bạn có thêm kiến thức về khái niệm, vai trò, yếu tố ảnh hưởng và chiến lược cạnh tranh theo giai đoạn phát triển của ngành, các chiến lược cạnh tranh phổ biến. Đồng thời đưa ra phương án cạnh tranh thông minh dành cho các doanh nghiệp.
